Op de zomer volgde een extreem koude winter. Det er det eneste vulkanudbrud i klasse 7 på VEI-skalaen i historisk tid.Det er blevet beskrevet som fem gange større end udbruddet af Krakatau i 1883. Dit koninkrijk ligt sinds de uitbarsting nu anderhalve meter diep onder de as, op sommige plekken zelfs zeven tot tien meter. Deze uitbarsting in 1815 van de Tambora was de zwaarste vulkaanuitbarsting die door mensen is meegemaakt. "[10], Stamford Raffles, de Britse gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, G.J. Op het moment van de explosie was Tambora een koninkrijk met 7.000 mensen. Er ontstond een krater van zes kilometer in doorsnede. Maar het jaar 1815 luidt ook het begin in van iets dat bij veel mensen niet bekend is". Zoals ook bij Pompeï het geval was, is een heel gebied door de as bedekt geraakt en hierdoor bijna volledig intact bewaard gebleven. Dit leidde weer tot een grote aantal overlijdens. Het vuur en de vlammen verteerden eerst de wachters, daarna duizenden inwoners van het koninkrijk Tambora, en tenslotte zonk het koninkrijk weg in de zee. “De grootste natuurramp sinds mensenheugenis” noemt Philip Dröge de gebeurtenis in zijn boek De schaduw van Tambora, dat een paar weken geleden is verschenen. "Golven kwamen zelfs honderden meters voorbij de gebruikelijke beddingen van de rivier, waarvan sommige totaal zijn verwoest." The eruption killed at least 10,000 islanders and expelled enough ash, rock, and aerosols to block sunshine worldwide, lower the global temperature, and cause famine. Groter dan de Krakatau. Op 10 april 1815 barstte de vulkaan uit. De Tambora is een vulkaan op het Indonesische eiland Soembawa. Dit veroorzaakte bij de Giétrogletsjer in Zwitserland een ijsdam, die in de zomer van 1818 catastrofaal doorbrak. Een van de gevolgen hiervan is dat de oogsten mislukten, met als gevolg grote hongersnood in diverse landen/gebieden. In 1815 kende niemand het potentiële gevaar van de vulkaan. De uitbarsting in 1815 van de Tambora op het eiland Soembawa in Nederlands-Indië was de zwaarste vulkaanuitbarsting sinds mensenheugenis. De bloedrode zonsondergangen die in de weken daarna in heel Europa te zien zijn, hebben dan ook een toepasselijke kleur. Een '… Caldera collapse at the end of the eruption destroyed 30 km3 of the mountain and formed a 6 km wide and 1250 m deep caldera. De Australische plaat beweegt onder de eilanden, waaronder Soembawa, langzaam de aardmantel in, waarbij zich magma vormt. 1815 brach in Indonesien der Vulkan Tambora aus und bescherte der Welt ein Jahr ohne Sommer. Bijna zeventig jaar eerder deed zich echter een grotere eruptie voor die minder houvast heeft gekregen in het collectieve historische bewustzijn. Edinger, oogstwagens 1817 in Ravensburg, Tinnen medaille die de voedselprijzen van 1816 toont. The 1815 eruption of Mount Tambora was the most powerful volcanic eruption in recorded human history, with a Volcanic Explosivity Index (VEI) of 7. Er vielen vele duizenden doden en de uitbarsting had wereldwijd invloed op het klimaat. Wachters van de radja namen de Arabier mee naar de top van de berg Tambora, waar ze hem vermoordden en in de krater wierpen. The volcano erupted more than 50 cubic kilometers of magma. Die kostte 71.000 mensenlevens en had wereldwijde gevolgen. Tot op heden is niet bekend waar de hoofdstad lag. Dieser Prozess hob ihn auf eine Höhe bis 4300 m an,[1] was den Vulkan zu einem der höchsten Gipfel des indonesischen Archipels machte. Voor de explosie was de hoogte van de Tambora 4.300 meter, erna was de hoogte slechts 2.851 meter. In Mitteleuropa und Nordamerika zählt dieser Sommer zu den kältesten und regenreichsten seit Beginn der Wetterbeobachtungen. De uitbarsting van de vulkaan de Tambora op Sumbawa op 19 april 1815 was de hevigste in de geschiedenis van de mensheid. Na twee maanden bereikte de vulkanische as Londen en vanaf 28 juni rapporteerden ooggetuigen er bloedrode zonsondergangen. Beroemdste uitbarsting 27 augustus 1883 was vrijwel iedereen getuige van de luide knal van de vulkaanuitbarsting van de Krakatau vulkaan. De hele Tamborese cultuur verdween. Zijn boot, die uit Makassar binnenliep, werd vernietigd. [8] Ook de flora en fauna werd ernstig aangetast. Het jaar dat op de eruptie volgde, 1816, is de geschiedenis ingegaan als het jaar zonder zomer. De as van de vulkaan verschijnt boven Europa net nadat de Fransen op spectaculaire wijze zijn verslagen (...). De vulkaan barstte op 10 april 1815 uit. “De grootste natuurramp sinds mensenheugenis” noemt Philip Dröge de gebeurtenis in zijn boek De schaduw van Tambora, dat een paar weken geleden is verschenen. Tambora, zo heette de vulkaan, hij beheerste het eiland Soembawa en hij ontplofte in 1815. De Australische Plaat schuift ter hoogte van Indonesië onder de Euraziatische Plaat. De zware regenval tijdens de slag deed Napoleons artillerie vastlopen in de modder. Hierbei floss das M… Tambora je známá svojí erupcí z roku 1815, jejímž následkem zahynulo přibližně 100 000 lidí, a je proto považována za jeden z největších sopečných výbuchů zaznamenaných v historii lidstva. De gevolgen waren desastreus. Grote vulkaanuitbarstingen, zoals die van de Pinatubo in 1991 of de Tambora in 1815, hebben effect op de temperatuur in de Lage Landen. Langs de zuidelijke rand van de Euraziatische plaat ligt hier een eilandboog, de Soenda-archipel. De uitbarsting had een magnitude zeven op de Volcanic Explosivity Index (VEI). Tulivuori oli neljän kilometrin korkuinen ennen kalderan muodostumista yli 43 000 vuotta sitten. Toen de radja hoorde wat de Arabier over zijn hond gezegd had, liet de radja een hond slachten, en nodigde hij de Arabier uit voor een maaltijd. De uitbarsting begon op 10 april om zeven uur 's avonds en bereikte haar hoogtepunt om elf uur. In 1815 barstte de Tambora vulkaan in Indonesië uit. [3] De ramp in Pompeï stelt in vergelijking met de uitbarsting van de Tambora echter weinig voor. Roofvogels trokken naar lager gelegen gebieden. Na de apocalyps Uitbarsting van de vulkaan Tambora op Sumbawa in 1815 zette de wereld voor jaren op z'n kop. 1816, the Year Without a Summer (podcast), April 1815 - April 2018 (Mengenang Letusan Gunung Tambora Berbagai Sumber). Ik heb het in één adem uitgelezen. De Arnhemsche Courant berichtte op 11 juni 1816 over een blauwzwarte lucht. Onheilsprofeten namen het woord, veel meer dan (onwetende) wetenschappers, Paniek, in de omstreken dachten velen vanwege de luide knallen dat er een oorlog was begonnen, De aanhoudende duisternis die de as veroorzaakte, deed mensen denken aan het einde der tijden. Source for the isopachs was: Oppenheimer, C. (2003). Ook op de nabijgelegen eilanden Lombok en Bali brak hongersnood uit. De Arabier bezocht een lokale moskee en trof daar een hond aan, een dier dat in de islam als onrein wordt gezien, en gaf de opdracht de hond de moskee uit te slaan. Movies Preview. "De vulkaan begint te rommelen op het moment dat de Fransman ontsnapt uit een eerdere gedwongen ballingschap op het Italiaanse eiland Elba en terugkeert naar Parijs om een leger te vormen. De oorspronkelijk ongeveer 4200 meter hoge vulkaan verloor hierbij ongeveer een derde van zijn hoogte en meet sindsdien circa 2800 meter. ☁ April 10, 1815- Indonesia (Sumbawa) ☁ About Press Copyright Contact us Creators Advertise Developers Terms Privacy Policy & Safety How YouTube works Test new features © 2021 Google LLC Op 10 april 1815 ontplofte op het eiland Soembawa, in wat de Nederlanders liefkozend de Gordel van Smaragd noemden, de vulkaan Tambora, in iets wat met gemak de grootste natuurramp in de geschiedenis kan heten. Thomas Raffles verwoordde het zo: .mw-parser-output .cquote{margin:1.5em 0;padding:0 50px;display:table;position:relative;border-left:none}.mw-parser-output .cquote>:nth-last-child(2){margin-bottom:0}.mw-parser-output .cquote-cite{position:relative;margin:20px -40px 0;text-align:right;font-size:90%}.mw-parser-output .cquote-cite-leeg{margin-top:0}.mw-parser-output .cquote>:first-child::before,.mw-parser-output .cquote-cite::after{color:#B2B7F2;font-size:42px;font-family:"Times New Roman",Times,serif;font-weight:bold;position:absolute}.mw-parser-output .cquote>:first-child::before{content:"“";left:10px;top:-19px}.mw-parser-output .cquote-cite::after{content:"”";right:0;top:-53px;height:0}.mw-parser-output .cquote-cite-leeg::after{top:-33px}, Gewelddadige wervelwinden zogen mensen, paarden, vee en al het andere dat ze tegenkwamen mee in de lucht. Na twee maanden bereikte de vulkanische as Londen en vanaf 28 juni rapporteerden ooggetuigen er bloedrode zonsondergangen. De mailboot Tambora, vernoemd naar de vulkaan op het eiland Sumbawa in de Indische archipel die in 1815 tot uitbarsting was gekomen (in de tot nu toe zwaarste explosie die de mensheid ooit heeft meegemaakt) werd gebouwd op de werf De Schelde in opdracht van de Rotterdamsche Lloyd. Se muodostaa 60 kilometrin levyisen Sanggarin niemimaan.Tamboran purkausta vuonna 1815 pidetään modernin ajan rajuimpana tulivuorenpurkauksena. De sterkte van een vulkaanuitbarsting wordt aangeduid met een vulkanische schaalaanduiding: V.E.I. 2.500 kilometer verder hoorden mensen hoe de bovenste helft van de vulkaan weggeblazen werd; de knal produceerde 347 decibel. Ierland werd door de regenval en het voedselgebrek geteisterd door een tyfusepidemie. De grootste bomen werden met wortel en al opgetild en zorgden dat de zee was bedekt met hout. Na een lange woordenwisseling tussen de Arabier en de radja beval de radja om de Arabier ter dood te brengen. In Duitsland en Oostenrijk deden zich hongeroproeren en plunderingen voor. I was joined on this video by Kirstin Gardiner, who wrote the script. Het bleef koud en nat, met zware regen- en onweersbuien. It has been estimated that Mount Tambora stood approximately 12,000 feet tall before the 1815 eruption when the top third of the mountain was completely obliterated. De energie die bij deze plinische eruptie vrijkwam is gelijk aan 34.000 megaton TNT of duizenden atoombommen van het type Hiroshima. Dat is wat de vulkaan Krakatau voo…. Tambora (Tomboro) on tulivuori Indonesiaan kuuluvalla Sumbawan saarella. Het aantal indirecte slachtoffers van deze ramp liep in de tienduizenden. De protestantse doemdenker Johann Jung-Stilling publiceerde. Verschillende stromen lava uit de krater van de Tambora bereikten de zee.[2]. "Climatic, environmental and human consequences of the largest known historic eruption: Tambora volcano (Indonesia) 1815". De berg verloor een derde van zijn hoogte: 4200 meter werd 2800 meter. Een 'chemisch schild' hing gedurende drie jaar boven Europa.[1]. Vissen dreven dood op het wateroppervlak, vogels vielen dood uit de bomen. [7] De vulkaanuitbarsting beïnvloedde het klimaat wereldwijd: niet alleen in Indonesië maar ook in India en China, Europa, Groenland en de Verenigde Staten. door de hoge luchtlagen verspreid werd over de aardbol, zelfs tot in Canada. In India en China veroorzaakte de klimaatverstoring een extreme zomermoesson, die in de Jangtsekiang en Ganges overstromingen teweegbracht. Groter dan de Vesuvius. Dröge vormt daar een welkome uitzondering op in zijn beschrijving van de uitbarsting van de vulkaan Tambora in 1815 en de gevolgen daarvan. De uitbarsting begon op 10 april om zeven uur 's avonds en bereikte haar hoogtepunt om elf uur. remove-circleInternet Archive's in-browser video player requires JavaScript to be enabled. Hij ziet de burgeroorlog met Beijing als een rechtstreeks gevolg van de eruptie. Zeitzeugen sprachen vom Jahr „Achtzehnhundertunderfroren“. Der Tambora (auch Temboro) ist ein aktiver Stratovulkan auf der östlich von Java gelegenen Insel Sumbawa in Indonesien. It was formed due to the active subduction zones beneath it, and before its 1815 eruption, it was more than 4,300 metres high, making it one of the tallest peaks in the Indonesian archipelago. Met een vulkanische-explosiviteitsindex van 7 was dit de grootste uitbarsting die ooit door mensen is beschreven. O p 10 april 1815, tweehonderd jaar geleden, kreeg de Indonesische vulkaan Tambora een zware eruptie met enorme gevolgen voor de gehele wereld: 10.000 tot 100.000 doden, maar Philip Dröge stelt in zijn boek De schaduw van Tambora dat die cijfers misschien nog wel te bescheiden zijn. De tekst is beschikbaar onder de licentie. Het tij bereikte in enkele ogenblikken een nooit geziene hoogte, oevers overspoelden en hij vreesde voor zijn leven. Pas sinds 1982 gebrui…, Een vulkanische winter kan ontstaan wanneer als gevolg van een uitbarsting van een supervulkaan as in de stratosfeer ter…, De Indonesische stratovulkaan Krakatau is vooral bekend om zijn explosieve en allesvernietigende uitbarsting van 1883. Hoeveelheid gevallen as na de eruptie van 1815, Tekeningen in medailles die de hongersnood van 1816 en 1817 in herinnering brengen. Volgens de overlevering werd het koninkrijk Tambora op een dag bezocht door een vrome Arabier, een Sayyid met de naam Edris. "De dag scheen eensklaps als in eenene duisteren nacht te zullen worden herschapen. In Zwitserland sneeuwde het op 800 meter hoogte en een paar keer in de diepere dalen. Na een lange periode van inactiviteit door de vulkaan, werden de bewoners van het land rond de Tambora-vulkaan verrast door de opeenvolging van verschillende aardbevingen. Tot in de Zuid-Chinese provincies Jiangxi, Anhui en Taiwan werden sneeuw en vorst gerapporteerd. Sumbawa wird im Norden und Süden von ozeanischer Erdkruste gesäumt. In, Voedseltekorten leidden tot rellen en plunderingen, Volksoproer en chaos in verschillende gebieden op de wereld, Honger en sterfte (in Zwitserland waren het vooral jongeren tussen 16 en 25, wat resulteerde in lage geboortecijfers en een vergrijzend land), De ramp leidde tot veel nieuwe uitvindingen, zoals het, Het waren gouden tijden voor doemdenkers. Grote hoeveelheden land werden bedekt met lava. English: Map of part of SE Asia (mostly Indonesia) showing the thickness of ashfall after the 1815 Tambora eruption. Tambora's 1815 eruption was the largest in recorded human history and the … Její síla se na indexu vulkanické aktivity klasifikuje stupněm VEI 7. De hemel is net zo rood als de slagvelden met hun duizenden doden. Doordat de uitbarsting de oogst vernietigde, ontstond op Soembawa een hongersnood die gepaard ging met diarree en koorts. This synthesis is based on data and methods from the fields of volcanology, oceanography, glaciology, … De soldaat John Dun beschreef vanop het eiland Haruku in Indonesië de dag nadien dat hij natolt van een afschuwelijk fenomeen. D…, Als een vulkaan explosief uitbarst, kunnen de gevolgen levensgevaarlijk zijn. Adding to the disaster's massive scale, the huge amount of dust blasted into the upper atmosphere by the Tambora eruption contributed to a bizarre and highly destructive weather event the following year. In de Europese gebergtes stierven de prooidieren door de koude uit. Direct daarop begon de vulkaan te werken om de daders van de brute moord te straffen. Voor China brak een eeuw onrust aan, aldus de geoloog Peiyuan Zhang. Die außergewöhnlichen klimatischen Bedingungen des “Jahres ohne Sommer” 1816 werden größtenteils dem Ausbruch des indonesischen Vulkans Tambora im Jahr 1815 zugeschrieben. Op de avond van 10 april 1815 trok de zee weg van de kust, schepen kwamen op het droge te liggen. Het eiland kwam op verschillende plaatsen meters uit de zee omhoog en 150 kubieke kilometer puin en vulkanische assen kwamen in de atmosfeer terecht, dwars door de ozonlaag, 43 kilometer hoog. It is the most recently known VEI-7 event and the most recent confirmed VEI-7 eruption. In China (niet slechts het noorden) mislukte de oogst en kwamen grote hoeveelheden vee om van de kou. Der Tambora wurde durch aktive Subduktionszonen darunter gebildet. De uitbarsting van de Fuego vulkaan in Guatamala heeft inmiddels vijfenzeventig mensenlevens gekost. De koude winter werd opnieuw gevolgd door een koele zomer in 1817. Ik vind, dat het begin van zijn relaas te veel herhalingen kent - na de zoveelste vermelding had ik écht wel door dat de hoeveelheid uitgestoten as immens moet zijn geweest -, maar eenmaal op dreef blijkt Dröge een pakkende verteller. Toch valt de uitbarsting in het niet bij die van de Tambora in Indonesië, in 1815. 1815 bricht der Vulkan Tambora auf der indonesischen Insel Sumbawa aus. Het vulkanisme is voor de bevolking zowel een vloek als een zegen: hoewel het gevaar van een uitbarsting altijd dreigt, vormen de lagen vulkanische as zeer vruchtbare grond voor de landbouw. In Wales trokken families van dorp naar dorp, smekend om eten. Es war die erste globale Klimastörung. 1815 Tambora-Ausbruch • Der Vulkan, der die Welt veränderte • arte 2016. Quantitative analytical methods are used to reconstruct the course of events during and after the cataclysmic eruption of Mount Tambora, Indonesia, on 10 and 11 April 1815. Mount Tambora, or Tomboro, is an active stratovolcano in the northern part of Sumbawa, one of the Lesser Sunda Islands of Indonesia. De klap dreunt nog na PAUL VAN DER STEEN 21 maart 2015, 1:40 De medaille is gemaakt door Johann Thomas Stettner (1785-1872), de tekeningen door Georg Adam (1784-1823). De uitbarsting in 1815 van de Tambora op het eiland Soembawa in Nederlands-Indië was de zwaarste vulkaanuitbarsting sinds mensenheugenis. This was the world's greatest ash eruption (so far as is definitely known) since the end of the last Ice Age. On 10 April 1815, Tambora produced the largest eruption known on the planet during the past 10,000 years. [4], In de islamitisch-Indonesische folklore wordt de oorzaak van de vulkaanuitbarsting aan de toorn van Allah toegeschreven. Tambora, zo heette de vulkaan, hij beheerste het eiland Soembawa en hij ontplofte in 1815. Schattingen van het dodental lopen uiteen van 10.000 mensen tot honderdduizenden. De oorzaak hiervan ligt in het feit dat de uitstoot van giftige dampen en stof e.d. Het was de grootste uitbarsting ooit in de geschiedenis van de mensheid. De as heeft 13.000 kilometer afgelegd, met een snelheid van 200 kilometer per uur op een hoogte waar geen regen voorkomt, tussen de 20 en de 40 kilometer hoog. It appears … More than 13,000 feet high, Tambora blew up in 1815 and blasted 12 cubic miles of gases, dust and rock into the atmosphere and onto the island of Sumbawa and the surrounding area. Op de vulkanische-explosiviteitsindex haalde de ramp het cijfer 7, op een schaal van 1 tot en met 8 (ter vergelijking: Vesuvius 5, Krakatau 6). Toen de Arabier de maaltijd op had, en tot zijn schrik hoorde dat hij zojuist hond had gegeten, werd hij woedend. De uitbarsting van de vulkaan Tambora. Op het moment van de explosie was Tambora een koninkrijk met 7000 mensen. Ik heb het in één adem uitgelezen. In april 1815 vloog op het Nederlands-Indische eiland Soembawa de bovenkant van de vulkaan Tambora de lucht in. [5][6]. Muntele Tambora (sau Tamboro) este un stratovulcan activ (vulcan compozit), aflat pe Insula Sumbawa, Indonezia.Sumbawa este flancată atât la nord cât și la sud de scoarța oceanică, iar Tambora s-a format datorită zonei active de subducție de sub el. De hond bleek echter eigendom van de lokale heerser, de radja van Tambora. "[9] Europa kwam in 1816 bij van de napoleontische oorlogen (1792 tot 1815). In New York daalde de temperatuur begin 1817 tot min 32 graden Celsius, waardoor rivieren en zeearmen dichtvroren. Op Borneo, Timor, Java en Sumatra kwamen assen neer en in Gresik bij Soerabaja staken mensen kaarsen aan tijdens het ontbijt, zo dicht was de aswolk. Tambora er en indonesisk vulkan der den 10. april 1815 gik i historiens største udbrud. Er is een hypothese dat de nederlaag van Napoleon bij de Slag bij Waterloo (1815) deels te wijten is aan de uitbarsting van de Tambora. Ook hier mislukte de oogst, met als gevolg hongersnood, wanorde en het uitroepen van de noodtoestand. Mount Tambora, volcanic mountain on Sumbawa island, Indonesia, that in April 1815 exploded in the largest volcanic eruption in recorded history. De klap is tot honderden kilometers ver te horen. De enige mogelijkheid om te overleven was de import van rijst van de naburige eilanden, maar een gebrekkig transport maakte die plaatsen niet altijd bereikbaar. Nu en dan vinden archeologen een verstilde scene en slagen ze er in het dagelijkse leven van destijds te reconstrueren. De gevolgen van de uitbarsting bleven niet tot Soembawa beperkt. Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 26 mrt 2021 om 19:44. De uitbarsting van de Tambora kan vergeleken worden met die van de Samalas in 1257, die mogelijk mede-oorzaak was voor het begin van de Kleine IJstijd, en ook met die van de IJslandse vulkaan Laki in 1783. Het omhoog bewegen van het magma veroorzaakt vulkanisme en heeft de eilanden gevormd. De Tambora vulkaan (Sumbawa, Indonesië) ontplofte in 1815 en braakte 5 keer meer vulkanisch materiaal uit dan de Krakatau vulkaan, Toba (Sumatra) een heuse supervulkaan. Andere meer bekende en bevestigde uitbarstingen ze gebeurden in het jaar 3000 voor Christus, in het jaar 1812, in 1819, hoewel de ernstigste zich in 1815 voordeed. Heißer Ascheregen rieselt tagelang vom dunklen Himmel herab. Het is daarmee een van de dodelijkste vulkaanerupties van deze eeuw. Een kapitein schreef in zijn logboek hoe ellendig de toestand was. Zie Wikibooks voor het Engelse en vertaalde gedicht. De gevolgen van de uitbarsting waren groot. Toen de Tambora op 10 april 1815 uitbarstte, werd 150 kubieke kilometer aan materiaal de lucht in geduwd. Tambora Erupts in 1815 and Changes World History [Excerpt] In 1816 a remarkable thing happened—there was no summer weather in much of the Northern Hemisphere. https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uitbarsting_van_de_Tambora_(1815)&oldid=58585280, Wikipedia:Wel afbeelding lokaal en geen op Wikidata, Wikipedia:Commonscat met lokaal zelfde link als op Wikidata, Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, Op 22 en 23 december 1815 vielen in het Zwitserse, De vulkanische as bedekte voedselvoorraden, akkers en waterbronnen. In elk geval liep de uitbarsting parallel met Napoleons laatste poging om de Europese macht te grijpen. The eruption ejected 160–213 cubic kilometres (38–51 cu mi) of material into the atmosphere. Tausende Menschen sterben. In, Ook elders in Europa waren de zenuwen gespannen en kwam het tot diverse incidenten. Vanaf augustus trad de nachtvorst in. 1816 Werd bekend als het jaar zonder zomer. Rijstvelden, graslanden en boomgaarden lagen onder het stof. Van de duizenden bekende vulkaanuitbarstingen zijn er … Philip Dröge vermoedt dat deze cijfers te bescheiden zijn. Het weer was er niet zo extreem als in de Verenigde Staten, maar de zomer kwam gewoon niet. Op de vulkanische-explosiviteitsindex haalde de ramp het cijfer 7, op een schaal van 1 tot en met 8 (ter vergelijking: Vesuvius 5, Krakatau 6). Daarna volgde een tsunami: de zee kwam met een nooit geziene kracht terug en overstroomde de straten van Tambora. Hoe levensgevaarlijk modderstromen kunnen…, Erets Jisraeel ligt tussen de Middellandse Zee in het westen en de Syrische en Arabische woestijnen in het oosten en zui…, De luidste explosie uit de geschiedenis, te horen op meer dan 4800 kilometer afstand.
Eva Imhof Rtl, In The Shadow Of The Moon Deutsch, Bundesliga Bayern - Frankfurt Highlights, Gregor Weber Soldat, Prema Racing 2021, übermäßig Rätsel 5 Buchstaben,